minuten leestijd
Het knotten van bomen is een snoeiwijze die alleen bij speciale knotbomen gehanteerd wordt. Bomen knotten houdt in dat de takken van de boom worden teruggesnoeid naar de oorsprong. Omdat knotbomen elke 1 tot 3 jaar gesnoeid worden stapelen de snoeiwonden zich snel op, waardoor er een typerende knot ontstaat. Het knotten van bomen werd vroeger uitgevoerd om gebruikshout te verwerven, maar deze vorm van houtproductie is niet langer rendabel. Dat betekent echter niet dat het knotten van bomen overbodig is geworden. Het knotten van bomen wordt vandaag de dag uitgevoerd om de esthetiek en veiligheid van de omgeving te behouden en om de gezondheid van de boom te kunnen blijven waarborgen. Wij vertellen je alles over het belang van het knotten van bomen.
Wat zijn knotbomen
Knotbomen zijn één van de meest karakteristieke bomen in het Nederlandse landschap. Door heel Nederland verspreid vind je tienduizenden knotbomen van allerlei leeftijden. De knoestige, robuuste bomen komen voornamelijk voor in Zuid-Holland, Utrecht, de Achterhoek en Zuid-Limburg, maar ook in Drenthe en Overijssel vind je er een aantal. Knotbomen zijn voor een gedeelte mensenwerk en voor een gedeelte een natuurlijk verschijnsel. Een specifieke manier van snoeien (bomen knotten) en de reactie van de natuur op die snoeiwijze zorgen voor het karakteristieke, robuuste uiterlijk van deze prachtige bomen. Knotbomen zijn voornamelijk te vinden in het Nederlandse landschap, maar ze kunnen ook voorkomen in tuinen en op (boeren)erven. Daarnaast vind je hier en daar in Nederland nog traditionele grienden (wilgenakkers). Deze akkers werden vroeger gebruikt om in grotere oplage wilgenhout te kunnen verkrijgen.
Wil je meer weten over knotbomen? In ons artikel “Wat zijn knotbomen” vind je meer informatie over deze bijzondere bomen
De oorsprong van bomen knotten
Het knotten van bomen is een traditionele manier van bomen snoeien, waarbij alle takken van de boom terug worden gesnoeid naar de oorsprong, ook wel de knot genoemd. Bij het snoeien van bomen ontstaat er wondweefsel. Omdat knotbomen elke drie jaar gesnoeid worden, wordt dit wondweefsel steeds groter en vormt het na verloop van tijd een sterke, robuuste knot/knoest. Deze knot vormt een stabiele, gezonde basis waar steeds weer nieuwe, rechte takken uit lopen. Door knotbomen regelmatig te snoeien wordt de knot steeds groter en ontstaat de karakteristieke vorm van deze bijzondere bomen.
Knotbomen werden oorspronkelijk geknot om gebruikshout op te leveren. Dit hout werd vroeger gebruikt om manden te vlechten, gereedschapsstelen te maken, bezems te creëren en zelfs om klompen te maken. Waar het hout voor werd gebruikt was afhankelijk van de dikte. Zo werden de dunste twijgen gebruikt om bezems van te maken en gingen de dikste stammen naar de klompenmaker.
Waarom moet je vandaag de dag nog bomen knotten
Het knotten van bomen is vandaag de dag niet langer noodzakelijk. Het gebruikshout dat deze bomen vroeger opleverden heeft voor het grootste gedeelte plaats gemaakt voor goedkopere alternatieven of wordt op duurzamere en eenvoudigere wijze verkregen. Toch zijn er nog genoeg reden om het knotten van bomen uit te blijven voeren. Wij hebben ze voor je op een rijtje gezet.
1. Economisch oogpunt
De vraag naar gebruikshout afkomstig van traditioneel geknotte knotbomen is aanzienlijk lager, maar gelukkig wordt het hout nog steeds gebruikt. Zo worden de tenen vandaag de dag gebruikt om schuttingen mee te creëren en worden dikkere takken nog altijd gebruikt in de bouw van traditionele bouwwerken. Het is mogelijk om de takken na het knotten van de boom te versnipperen, maar ze kunnen dus ook verkocht worden aan bedrijven en organisaties die daar belang bij hebben. Ben je zelf heel handig? Dan kan je er natuurlijk ook voor kiezen om het snoeiafval van de knotbomen zelf te houden en er mee aan de slag te gaan.
2. Behoud van de karakteristieke uitstraling van het landschap
Knotbomen spelen een grote rol in de uitstraling van het Nederlandse landschap. Het prachtige uiterlijk van deze bijzondere bomen is kenmerkend voor de uitstraling van diverse streken en levert veel toerisme op. Knotbomen hebben daarom ook een recreatieve waarde. Omdat knotbomen bepalend zijn voor de uitstraling van bepaalde streken is het belangrijk dat ze goed onderhouden worden. Door de knotbomen goed te onderhouden blijft de uitstraling van dergelijke gebieden bewaard en blijft het toerisme in die streken op peil.
3. Het waarborgen van de veelzijdigheid van de Nederlandse flora en fauna
Knotbomen bieden onderdak aan allerlei verschillende dieren, planten, mossen, paddenstoelen en andere organismen. Daarnaast vormen ze een significante bron van voeding voor insecten. Belangrijke insecten zoals hommels, vlinders en mieren halen hun voeding uit bloeiende knotbomen. De bewoners en gebruikers van de knotboom spelen een grote rol in de diversiteit van de Nederlandse natuur. Regelmatig bomen knotten zorgt ervoor dat deze dieren en planten van een bestaan verzekerd zijn en zorgt ervoor dat de veelzijdigheid van de Nederlandse flora & fauna gewaarborgd blijft. Wanneer een boom wordt geknot met oog op het behoud van de Nederlandse flora en fauna, worden de takken op circa 5 cm van de knot gesnoeid. Hierdoor wordt het inregenen en rotten van de boom bevorderd, waardoor de boom uiteindelijk hol wordt en als woonplaats voor diverse dieren kan gaan dienen. De holle stam is een stevige constructie en gaat niet ten koste van de levensduur of de gezondheid van de boom. Ook met een holle stam blijft de knotboom gewoon bloeien.
4. Praktisch nut
Knotbomen zijn niet alleen mooi, ze vervullen in het landschap ook een praktische rol. Zo geven ze langs grotere weilanden een beetje beschutting aan het vee tegen wind en regen, brengen ze afwisseling in monotone grasvlakten en vormen ze een versteviging van oevers in waterrijke gebieden. Door deze bomen regelmatig te knotten blijft de karakteristieke uitstraling bewaard en kunnen ze hun praktische rol in het Nederlandse landschap zo goed mogelijk blijven vervullen. Hierdoor kunnen zowel mens als dier zo lang mogelijk van deze prachtige bomen genieten.
5. Gezondheid en veiligheid
De laatste reden om knotbomen regelmatig te blijven knotten, is om de gezondheid en de veiligheid van de boom te waarborgen. Als knotbomen niet op tijd geknot worden, worden de takken van de boom te zwaar en zal de boom uiteindelijk uit elkaar scheuren. Knotbomen kunnen elk jaar geknot worden, maar het is ook mogelijk om ze eens in de 2 a 3 jaar te knotten. Het knotten van bomen met oog op het behoud van de uitstraling van het landschap, het waarborgen van de gezondheid van de boom of het kunnen blijven garanderen van de veiligheid van de omgeving van de boom word jaarlijks uitgevoerd. De takken worden dan dicht bij de oorsprong geknot, waardoor de boom in het voorjaar weer volledig uit kan lopen.
Het belang van regelmatig knotten
Het is belangrijk dat knotbomen goed onderhouden worden en dus regelmatig geknot worden. Door knotbomen regelmatig te knotten:
- Blijft de boom gezond
- Blijft de uitstraling van het landschap in de omgeving bewaard
- Blijven de natuur en de bestaande ecosystemen in de omgeving van de boom in balans
- Blijft de boom veilig en levert hij geen gevaar op voor zijn omgeving
- Blijft de productie van gebruikshout op peil
Hoe worden bomen geknot?
Het knotten van bomen wordt uitgevoerd door de takken van de boom terug te snoeien naar de oorsprong. Afhankelijk van de dikte van de takken kan je bij het knotten gebruik maken van een snoeischaar, een telescopische boomschaar of een kettingzaag. Die laatste wordt alleen gebruikt bij zeer dikke takken. Om de ecosystemen in de natuur zo optimaal mogelijk te houden is het aan te raden om in gebieden met veel knotbomen niet alle knotbomen tegelijk te knotten. Door elk jaar slechts een aantal bomen te knotten blijft de diversiteit aan woonplaatsen voor dieren en planten zo groot mogelijk en blijft de natuur in het gebied zich ten goede ontwikkelen.
Bomen knotten is een bijzondere vorm van snoeien. Wil je meer weten over het snoeien van bomen? In onze artikelen “Hoe moet je bomen snoeien”, “Wanneer mag je bomen snoeien” en “Waarom moet je bomen snoeien” vind je meer informatie.
Bomen laten knotten door een ervaren boomverzorgingsbedrijf
Heb jij een aantal bomen op jouw perceel staan en wil je zeker weten dat deze bomen op het juiste moment en op de juiste wijze geknot worden? Dan is het aan te raden om het knotten van bomen over te laten aan een ervaren boomspecialist. Groentechniek Klomp heeft jarenlange ervaring op het gebied van boomverzorging en kan ook het knotten van bomen voor je uitvoeren. Neem gerust contact met ons op voor meer informatie of vraag vrijblijvend een offerte aan. Jouw knotbomen zijn bij Groentechniek Klomp in goede handen.
